Kategori: Makaleler

Rusça Adınız Nedir Ne Demek? Bir İsimden Fazlası… “Adın ne demek biliyor musun?” diye sordu kadın, gözlerini uzaklara dikerek. Sanki bir isimde bütün bir geçmişi, bütün bir hikâyeyi arıyordu. Karşısında oturan adam, kısacık bir gülümsemeyle cevap verdi: “Bilmiyorum… ama annem söylerdi, bir anlamı varmış.” Bir Sohbetin Başlangıcı Bir akşamüstüydü. Moskova’nın dar sokaklarından biri, kahverengi bir kafenin camından dışarıya süzülen ışıklarla ısınmıştı. Elena, Rusya’ya yeni taşınmış bir dil öğrencisiydi. Türkçesi güçlüydü ama kalbinde kelimelerin ötesine geçen bir merak vardı. Karşısında oturan Alexei, mantığıyla hareket eden, stratejik düşünen bir mühendis. Konuşmalar hep düzenli, hep planlıydı — ta ki Elena, o basit gibi…

Müzikte Hane Ne Demek? Nota Defterinin Mizahi Köşesinden Bir Bakış Giriş: Müzik Evreninde Kaybolanlar Kulübüne Hoş Geldiniz! Bir gün müzik dinlerken “İkinci hane tekrarlandı” dendiğini duyup da, “Hane ne alaka, bu müzik mi ev mi?” diye düşünenlerdensen, sen de bizim gibisin! Müziğin gizemli dünyasında “hane” kelimesi kulağa sanki ‘yeni ev aldık’ haberi gibi gelse de, aslında notaların kendi içinde kurduğu küçük semtlerden biridir. Ama endişe etme, bu yazıda müzik teorisini sıkıcı formüllerle değil; erkeklerin stratejik, kadınların ise duygusal analiz yeteneğini harmanlayarak, bol kahkaha eşliğinde anlatacağız. Çünkü müzik, tıpkı ilişkiler gibi — ritmini kaçırırsan, işler karışır! Hane Nedir, Ne Değildir? Teknik…

Güve Hangi Kokuya Gelmez? Kültürel Kokuların Antropolojisi Bir antropolog olarak dünyanın farklı köşelerinde dolaşırken fark ettiğim en büyüleyici şey, her toplumun kokularla kurduğu derin ilişkidir. Koku, yalnızca bir duyusal deneyim değil; aynı zamanda kimlik, ritüel ve hafıza taşıyıcısıdır. Güveye gelince — küçük, sessiz ama kültürel olarak oldukça anlamlı bir canlı — o da bu duyusal dünyanın bir parçasıdır. “Güve hangi kokuya gelmez?” sorusu, aslında yalnızca biyolojik bir merak değil, aynı zamanda insanların doğayla ve kendi kültürel düzenleriyle kurduğu ilişkinin kokusal bir haritasıdır. Ritüellerde Koku ve Güveyle Mücadele: Gelenekten Modernliğe Antropolojik açıdan bakıldığında, her toplumun ritüelleri ve gündelik alışkanlıkları kokular etrafında…

Gitgide Nasıl Yazılıyor? Dilin Evrimi Üzerine Düşünsel Bir İnceleme Dilin Akışı: Değişen Zaman, Değişen Yazım Biçimi Türkçe, yüzyıllar boyunca yalnızca bir iletişim aracı değil, bir düşünme biçimi, bir kültür taşıyıcısı oldu. Bu nedenle her kelimenin, her ekin ve her sesin arkasında tarihsel bir süreç, toplumsal bir deneyim yatar. “Gitgide” kelimesi de bu evrimin küçük ama anlamlı örneklerinden biridir. Bugün günlük konuşmalarda sıkça kullandığımız “gitgide” — yani “zamanla, yavaş yavaş, artarak” anlamına gelen bu sözcük — dilbilimsel olarak hem tarihî bir köke hem de modern bir dönüşüme sahiptir. Peki, bu kelimenin yazımı neden zaman zaman tartışma konusu olmuştur? Tarihsel Arka Plan:…

Toplumun Katmanlarında Bir Soru: Biyologlar Eczane Açabilir mi? Toplumsal yapının karmaşık dokusunda yürürken, mesleklerin sadece ekonomik değil, aynı zamanda kültürel ve sembolik anlamlar taşıdığını fark ederiz. Bir sosyolog ya da toplumu gözlemleyen bir araştırmacı için, “Biyologlar eczane açabilir mi?” sorusu yalnızca yasal bir merak değildir; aynı zamanda bir toplumun bilgiye, emeğe ve uzmanlığa nasıl değer verdiğini sorgulama biçimidir. Çünkü meslekler, toplumun iş bölümünü düzenleyen görünmez ipliklerdir. Bu iplikler bazen statüyle, bazen cinsiyet rolleriyle, bazen de tarihsel kabullerle örülür. Toplumsal Normlar ve Mesleklerin Sınırları Modern toplumda meslekler, bireyin kimliğini tanımlayan en güçlü unsurlardan biridir. Türkiye’de “eczacı” denildiğinde akla gelen görüntü genellikle…

Kapitülasyon Nedir Çok Kısa? Kısa, Komik ve Bolca “Aaa Demek Buymuş!” Tarihi konular size sıkıcı mı geliyor? Merak etmeyin, bugün ders kitabı gibi konuşmayacağım. Aksine, çayını almış bir dost gibi anlatacağım. Hani şu bazı kelimeler vardır ya, kulağa havalı gelir ama tam anlamını sorsak bir an dururuz… “Kapitülasyon” da tam onlardan biri. Hazırsanız hem çok kısa tanımını yapalım hem de biraz gülelim. Kapitülasyon, bir devletin yabancı ülkelere ticaret, hukuk ve vergi gibi alanlarda tanıdığı ayrıcalıklardır. “Kapitülasyon” Kelimesiyle İlk Karşılaşma: Bir Tarih Dersi Travması İtiraf edelim, “kapitülasyon” kelimesiyle ilk tanışmamız genelde lise tarih kitabının sayfa 104’ünde, göz kapaklarımız yarı açıkken olur.…

Arapça Lahiz Ne Demek? Güç İlişkileri ve Toplumsal Düzenin Siyasal Analizi Güç, toplumsal ilişkilerin ve düzenin belirleyici bir unsuru olarak her zaman siyaset bilimcilerinin ilgisini çekmiştir. Gücün kullanımı, iktidarın dağılımı, kurumların işleyişi ve vatandaşların rolleri, toplumları şekillendiren başlıca faktörlerdir. Bu dinamiklerin ne denli etkili olduğu üzerine düşünürken, dilin ve kelimelerin gücüne de değinmek gerekir. Çünkü dil, yalnızca iletişim aracı değil, aynı zamanda bir toplumsal yapı oluşturucudur. “Lahiz” kelimesi, Arapça kökenli bir terim olup, toplumsal yapıları ve güç ilişkilerini anlamada derin bir anlam taşır. Bu yazıda, lahiz kelimesinin siyasal anlamını ve bu anlamın toplumun iktidar, kurumlar, ideoloji ve vatandaşlıkla nasıl bir…

Kanı Bozuk Demek Suç Mu? Toplumsal Bir Tabu ve Hukuki Perspektif Merhaba sevgili okurlar, bazen dilimizdeki bazı ifadeler, ne kadar masum görünse de arkasında ağır anlamlar ve toplumsal yükler barındırabiliyor. “Kanı bozuk” ifadesi de bunlardan biri. Hemen hemen herkesin duyduğu, hatta kullandığı bir deyim olsa da, gerçekten ne anlama geldiği konusunda çoğumuz kafa karışıklığı yaşayabiliyoruz. Peki, bir insana “kanı bozuk” demek gerçekten suç mu? Hem hukuki açıdan hem de toplumsal açıdan bu ifadenin derinliklerine inmek istiyorum. Gelin, bu tabunun ardındaki anlamları ve hukuki yansımaları birlikte keşfedelim. “Kanı Bozuk” İfadesinin Toplumsal Yükü Bir zamanlar, küçük bir kasabada yaşayan bir adam, tavernada…

Özgüvenlilik Ne Demek? Siyaset Bilimi Perspektifinden Derin Bir Analiz Bir siyaset bilimci olarak beni en çok düşündüren konulardan biri, gücün kimde olduğu değil, kimin kendine güvenerek bu gücü meşrulaştırdığıdır. Özgüvenlilik sadece bireysel bir erdem değil, aynı zamanda siyasal bir duruştur. Toplumsal düzen, iktidar ilişkileri ve ideolojik yönelimler içinde bireyin kendine duyduğu güven, sistemin nasıl işlediğini de belirler. Peki, özgüvenlilik yalnızca kişisel bir özellik midir, yoksa siyasi bir güç biçimi midir? Özgüvenlilik: Gücün İçselleştirilmiş Biçimi Siyaset bilimi açısından özgüvenlilik, bireyin kendini bir özne olarak konumlandırma yeteneğidir. Bir vatandaşın devlet karşısında “benim de söz hakkım var” diyebilmesi, yalnızca bir hak meselesi değil,…

Çarıklı Köyü Nereye Bağlı? Sosyolojik Bir Bakış Toplumsal yapıların ve bireylerin etkileşimini anlamaya çalışırken, her zaman merak etmişimdir: Bir yerin sosyal dinamikleri, o yerin toplumsal yapısına nasıl yansır? Çarıklı köyü gibi küçük bir yerleşim yerinin, kendi içindeki toplumsal ilişkileri nasıl şekillendirdiğini anlamak, sadece coğrafi bir keşif değil, aynı zamanda bireylerin günlük yaşamlarına dair derin bir inceleme gerektiriyor. Çarıklı köyünün, içinde barındırdığı kültürel normlar, cinsiyet rolleri ve toplumsal pratikler ile bireylerin yaşamlarını nasıl etkilediğini anlamak, köyün bağlı olduğu yerin ötesine geçip, toplumsal yapıyı anlamamıza olanak tanıyacaktır. Bu yazı, Çarıklı köyünün sosyolojik yapısını, toplumsal normlar, cinsiyet rolleri ve kültürel pratikler perspektifinden incelemeyi…